Κυνόδοντας {Dogtooth} (2009)

director: Γιώργος Λάνθιμος

writers: Γιώργος Λάνθιμος, Ευθύμης Φιλίππου

starring: Χρήστος Στεργιόγλου, Μισέλ Βάλεϊ, Αγγελική Παπούλια, Χρήστος Πασσάλης, Μαίρη Τσώνη, Άννα Καλαϊτζίδου

genre: Drama

Δεν είχα στο "πρόγραμμα" να κάνω κριτική σε αυτή την ταινία, για να λέμε την πλήρη αλήθεια, αλλά είμαι τυχερός που χάλασε τόσο άσχημα αυτός μου ο προγραμματισμός και έπεσα πάνω της. Περίμενα πολύ καιρό μέχρι να βρω την κατάλληλη ευκαιρία και να δω αυτό το φιλμ. Μπήκα στην αίθουσα με την καλύτερη διάθεση. Και δεν βαρέθηκα ούτε μια στιγμή. Πριν πάμε καθαρά στα της ταινίας, θέλω να πω ότι ο "Κυνόδοντας" είναι η ταινία με την μεγαλύτερη αντιφατικότητα γνωμών/απόψεων που έχω κριτικάρει μέχρι τώρα. Και αυτές οι απόψεις δεν ακολουθούσαν κάποια μέση οδό ή τάση, ήταν ακραίες. Γι' αυτό ακριβώς το λόγο, έκανα πολύ μεγάλη προσπάθεια για να παραμείνω προσκολλημένος στην δική μου άποψη, φιλτράροντας με έναν υγιή τρόπο τις υπόλοιπες γνώμες. Για να μην μακρηγορώ άλλο, ας περάσουμε στο θέμα μας:

<Μια ασυνήθιστη οικογένεια(ο "πατέρας", η "μητέρα", οι δύο κόρες, ο ένας γιος, ο φράχτης και ο σκύλος) ζει σε ένα σπίτι κάπου σε μια εξοχή. Ο πατέρας είναι εργοστασιάρχης και ο μοναδικός που έχει επαφή με τον κόσμο πέρα από τα όρια του σπιτιού του.Η υπόλοιπη οικογένεια παραμένει εσώκλειστη στο σπίτι, γιατί έτσι απαιτεί η σωστή διαπαιδαγώγησή της(των παιδιών, κατά κύριο λόγο). Η ζωή σταματάει στα όρια του φράχτη. Στο τέλος, δεν ξέρουμε πια τι είμαστε...

Η ταινία τονίζει με φοβερά δυναμικό τρόπο την έννοια της καταστροφής ενός ανθρώπου και, κατ' επέκταση, μιας ανθρώπινης ψυχής. Ο αέναος και άκρατος φασισμός, οι παιδαγωγικές μέθοδοι ενός σαδιστικού κόσμου και η παρανόηση της έννοιας του έρωτα συνθέτουν τον πυρήνα του μικρόκοσμου που ο σκηνοθέτης θέλει να εξερευνήσει και να μας τρίψει στην μούρη. Ενός κόσμου και μιας φιλοσοφίας που ασπαζόμαστε, σε άλλες της μορφές, ακόμα και σήμερα. Έρωτας δεν είναι μόνο η σεξουαλική επαφή για την καταστολή των ορμών μας. Δεν είναι η πληρωμένη ικανοποίηση. Ούτε η αίσθηση της ελευθερίας με την κουκούλα της "δυνατότητας επιλογής". Όταν σου στερώ την επαφή σου με άλλους, σε "κατακρεουργώ" ψυχικά και, με το έτσι θέλω, σου κόβω τα φτερά, δεν είμαι άνθρωπος.Όταν χτίζω έναν κόσμο από δήθεν αγάπη για 'σένα, όπου σε αυτόν όλα είναι "προστατευμένα", για να σε βασανίσω και να σε φυλακίσω μέσα σε αυτόν, δεν είμαι άνθρωπος.

Όλα αυτά, ο σκηνοθέτης φρόντισε να μας τα σφηνώσει καλά μέσα στο μυαλό. Πλάνα στα οποία τα κεφάλια ήταν "κομμένα" ή οι ηθοποιοί προσαρμοζόντουσαν στην τάξη του σκηνικού, συνέθεταν το συνολικό σκηνοθετικό πλαίσιο. Και τα σκηνικά, επίσης, ήταν πολύ καλά στημένα. Παρά το γεγονός ότι δεν προσδιοριζόταν ο χρόνος κατά τον οποίο διαδραματιζόταν η ιστορία, κάποιες σκηνογραφικές λεπτομέρειες(όπως, για παράδειγμα, κάποια από τα έπιπλα της δεκαετίας του '80) έδιναν έναν άλλο τόνο στη μιζέρια και τον πόνο που κατοικούσε μαζί με την υπόλοιπη οικογένεια στο σπίτι.

Σεναριακά, τώρα, η δουλειά που έχει γίνει είναι πολύ καλή και προσεγμένη. Υπάρχει ένα εξαιρετικό ταίριασμα του σεναρίου με τα νοήματα που ήθελε ο δημιουργός να περάσει. Αναδεικνύεται συγχρόνως η παιδικότητα, η ανάγκη για αγάπη, για παιχνίδι, μαζί με το ψέμα, τον πόνο, το οργανωμένο βασανιστήριο, το μίσος.Η όλη πλοκή, έτσι όπως "έτρεχε", δεν ήταν καθόλου ανιαρή(το είπα και πριν αυτό) και λειτουργούσε με τεράστια επιτυχία σαν καθρέφτης της καρδιάς και του μυαλού του κάθε πρωταγωνιστή.



Το καλύτερο μέρος το άφησα για το τέλος. Ηθοποιία, λοιπόν. Δεν ήταν εύκολο το εγχείρημα που είχε ανατεθεί στους ηθοποιούς. Τα παιδιά έπρεπε να διατηρήσουν την αγνότητά τους, το πνεύμα αμφισβήτησής τους, τη διάθεση για παιχνίδι και όλα αυτά που κάνουν ένα παιδί, παιδί, μέσα σε έναν κόσμο φτιαγμένο ειδικά για το αντίθετο. Η μάνα έπρεπε να διατηρήσει την σκληρότητα του γονέα σε κάποιες περιπτώσεις, τον καθωσπρεπισμό της συζύγου σε συνδυασμό με την απόλυτη υποταγή στον άντρα της και την τρυφερότητα της μάνας. Ο πατέρας έπρεπε να ήταν και γονέας και φίλος και τιμωρός. Παρά την ουσιαστική δυσκολία, λοιπόν, που παρουσιάζουν αυτοί οι ρόλοι, οι ηθοποιοί ήταν φανταστικοί. Η προσαρμογή τους ήταν αυτή που έπρεπε και χωρίς αυτές τους τις ερμηνείες η ταινία θα βάδιζε προς άλλον δρόμο.

Σίγουρα θα ακούσετε πολλά για την ταινία αυτή. Ακόμα και αυτό εδώ το κείμενο μπορεί να σας άλλαξε την αρχική σας άποψη, είτε αυτή ήταν θετική, είτε αρνητική. Συμβουλή μου είναι να ακολουθήσετε το ένστικτό σας. Δεν θα κάνω κάποια πρόταση αυτή τη φορά, γιατί, όπως είπα, οι απόψεις είναι ακραίες.

Προσωπική βαθμολογία:

Review by Sanm